Leikur að tölum…

Fátt fer meira í taugarnar á mér þessi vordægrin en skoðanakannanir um fylgi stjórnmálaflokka og fréttir tengdar þeim. Flestar ef ekki allar þessara kannana eru ómarktækar á svo mörgum sviðum. Hver kannast ekki við setninguna: „32% þjóðarinnar myndir kjósa Samfylkinguna ef kosið yrði nú samkvæmt nýrri könnun frá Gapacent-Gallup“ En hvað er á bakvið svona fullyrðingar?

Tökum smá dæmi (hafa ber í huga að undirritaður er læra aðferðafræði og upplýsingarýni á háskólastigi)

Dæmið okkar er skoðanakönnun sem Capacent-Gallup tók fyrir Rúv og Morgunblaðið dagana 11-17 mars 2009.

Spurt var:

„Ef kosið yrði til Alþingis í dag, hvaða flokk eða lista myndir þú kjósa?

Þeir sem voru óákveðnir voru spurðir: „En hvaða flokkur yrði líklegast fyrir valinu?“

Þeir sem enn voru óákveðnir voru spurðir: „Hvort er líklegra að þú kysir Sjálfstæðisflokkinn eða einhvern hinna flokkanna?“

Ég gæti verið með langt nöldur um þessar spurningar en dæmi bara hver fyrir sig.

Úrtakið 1555 manns og svarhlutfall 62,5% eða 971 einstaklingar 18 ára og eldri

Af þessum 971 einstaklingum taka 71,7% afstöðu til spurningana eða 696 einstaklingar.
Af þessari tölu (696) finnur Gallup út fylgi stjórnmálaflokkana en tekur ekki með í reikningin þá sem ætla að skila auðu, neita að svara eða eru óákveðnir.

Svona lítur dæmið út ef fylgið er reiknað út frá þeim er tóku afstöðu (birt svona í fjölmiðlum):

En svona lítur dæmið út ef fylgið er reiknað út frá öllum sem svöruðu. (971 einstaklingur):

Þeir sem ætla að skila auðu eru stærra stjórnmálaafl en Framsóknarflokkurinn sem einhverjum gæti þótt merkilegt.

Ég hvet fólk til að gagnrýna svona kannanir og horfa lengra en bara á myndritið sem birtist á mbl.is

Allar tölur og myndrit eru birt með fyrirvara og vitleysur og reiknimistök.